Vooruitzichten aardappelmarkt 2011/2012

Een goed groeiseizoen, bovengemiddelde opbrengsten en een iets groter areaal in EU-5. Het resultaat: ruim 26 miljoen ton consumptieaardappelen in Noordwest Europa. Veel meer dan de 22 miljoen ton van 2010. Tegelijkertijd zijn de exportverwachtingen richting Oostblok veel minder gunstig dan vorig jaar. Rusland meldt een oogst van 6 miljoen ton meer dan vorig jaar. Dit alles resulteert dit jaar in een dramatisch prijspeil.

Her en der worden flinke problemen met natrot in de bewaring gemeld. Ook vanuit België. Nedato schat dat ongeveer 2% van de aardappeloogst als verloren beschouwd mag worden. Dat is voor de telers die dat treft een ramp. Op de gehele marktsituatie zal het weinig invloed hebben. Een gevolg van de bewaarproblemen is wel dat sommige partijen minder lang te bewaren zijn dan gebruikelijk. Dit geeft nu en de komende maanden extra aanbod en drukt de prijs.

Onder kostprijs
De verwachting voor oogst 2011 is dus niet positief. In de loop van het seizoen zal de prijs nog wel iets kunnen oplopen door bijvoorbeeld extra vraag, maar de gemiddelde prijs zal ver onder de kostprijs blijven. Gezien de slechte verwachtingen kan het verstandig zijn om kleine prijsbewegingen goed in de gaten te houden. De NAV verwacht dat er dit seizoen meer dan genoeg aardappelen in de markt zijn. Dit seizoen wordt er in de gehele keten meer aardappelen ‘gemorst’ dan in jaren met een krap aanbod. Als het seizoen 2012 later is dan normaal, dan kan aan het eind van het seizoen de markt wat opleven. Hooggespannen verwachtingen kunnen we niet hebben aangezien er 5 à 6 miljoen ton meer aardappelen zijn dan voor een goede prijsvorming is gewenst.

Het huidige areaal consumptieaardappelen in Noordwest Europa leidt zelfs bij een gemiddelde opbrengst tot een te groot aanbod om tot kostendekkende prijzen te kunnen komen. We zijn dus voor een goed rendement van de aardappelteelt afhankelijk van slechte groeiomstandigheden, veel rot, een behoorlijk niet-te-oogsten-areaal in EU-5 en dat in combinatie met een slechte oogst in andere landen. Als in 2010 niet die combinatie van een tegenvallende oogst in EU-5 en een grote vraag uit Rusland was opgetreden, zou ook vorig seizoen de prijs een stuk lager zijn geweest.

Genoeg is Beter
Willen we als telers het rendement van onze teelt niet zo afhankelijk laten zijn van toevalligheden, dan zullen we aanbodbeperking serieus moeten overwegen. Dat is de belangrijkste en meest effectieve maatregel die we als telers zelf kunnen nemen. De NAV weet uit ervaring dat het niet eenvoudig is om dit te bewerkstelligen. Het vereist een omslag in denken naar ‘genoeg is beter’ en het vereist ook een grote mate van solidariteit onder de telers. De andere schakels in de keten zullen het probleem van de onbalans tussen vraag en aanbod niet oplossen. Dat zullen we samen moeten doen.

NAV, 10 december 2011