NAV wil Europees instituut dat zorg draagt voor transparantie en machtsregulering in hele voedselketen.

De NMa concentreert zich op de consumentenbelangen en de relatie supermarkten en consumenten en neemt de belangen van boeren en tuinders nauwelijks serieus.
De tijd lijkt rijp om de continue prijs- en margemonitoring en het mededingingsrecht in de voedselketen niet te laten uitvoeren door de NMa. Dat stelt de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV). Volgens voorzitter Teun de Jong moet een nieuw onafhankelijk (Europees) instituut moeten zorg dragen voor volledige transparantie en machtsregulering in de hele voedselketen.

De NAV pleit voor Europese mededingingsregels die een gelijkwaardige positie van boeren en tuinders in de voedselketen waarborgen. ‘De opbrengst prijs voor telers moet omhoog, onafhankelijk van de margeverdeling in de keten. Telers moeten hun belangen beter kunnen bundelen om een gelijkwaardige partij in de keten te kunnen vormen. Want ook wij willen wat verdienen, wij moeten onze eigen marge veilig stellen en de wetgeving moet dat mogelijk maken,’ aldus NAV-voorzitter Teun de Jong. ’Hiertoe moeten Europese mededingingsregels aangepast worden, om telers een gelijkwaardige positie in de keten te geven en te zorgen voor volledige transparantie van prijsvorming in de voedselketen, zodat  ook Europese boeren  faire prijzen voor hun producten  ontvangen. Tegelijkertijd zullen supermarkten en andere partijen in de voedselketen meer moeten gaan beseffen dat maatschappelijk verantwoord ondernemen op termijn alleen lukt is als telers een eerlijke prijs krijgen. Economisch en maatschappelijk duurzaam, horen voor Europese en Nederlandse telers bij elkaar.’

Supermarkten haalden in de periode 2005-2008 de hoogste marges in de voedselketen. Veel hoger dan boeren en tuinders, zo blijkt uit onderzoek van de NMa. Gebleken is, dat de prijs van de supermarkt vaak een veelvoud is van de prijs die boeren en tuinders ontvangen. De cijfers en berekeningen hebben betrekking op een periode van stijgende prijzen en nauwelijks op de periode met prijsdalingen erna. Het betekent volgens de Nederlandse Akkerbouw Vakbond dat het onderzoek van de NMa geen compleet beeld oplevert over de margeverdeling in ‘goede’ en ‘slechte’ tijden. Overigens pleit de NAV voor continue prijs- en margemonitoring voor alle schakels in de voedselketen zoals in België al plaats vindt. Dat is beter dan de huidige momentopname die de NMa nu heeft gemaakt.

De NAV is blij dat de Europese Commissie onderzoek uitvoert naar de marktmacht van supermarkten en grote fabrikanten. De Europese commissie bereidt regelgeving voor om de misstanden en oneerlijke praktijken in de voedselketen (boeren, fabrikanten, supermarkten) aan te pakken. Brussel vindt dat er een gebrek is aan balans.

In Frankrijk is men nog een stapje verder. Daar heeft de staat supermarktketens zoals Carrefour en Leclerc aangeklaagd voor het afsluiten van onevenwichtige contracten. Ze worden voor de handelstribunalen gedaagd. Wurgcontracten tussen supermarkten en leveranciers zijn in Frankrijk bij wet verboden. Volgens de NMa zijn dergelijke contracten in Nederland waarschijnlijk toegestaan. De NAV meent dat dit aantoont dat er in Nederland echt iets mis met de bescherming van leveranciers waaronder telers.

NAV, 8 januari 2010