Er is weer het nodige gebeurd op het gebied van gewasbescherming. We geven u een overzicht van de ontwikkelingen en van de inzet van de NAV.

Glyfosaat

De hele discussie rondom de verlenging van de glyfosaat zal u niet ontgaan zijn. Het voorstel voor verlenging van de toelating in de EU werd gesteund door 18 van de 27 lidstaten, maar deze vertegenwoordigden niet de benodigde 65% van de inwoners. De EC komt nu zelf met een besluit. Recent heeft de milieucommissie van de EU geen bezwaar gemaakt tegen verlenging.

Minister Adema heeft ervoor gekozen zich te onthouden van stemming, omdat hij enerzijds wel de wetenschappelijke adviezen van Ctgb en de Europese toelatingsinstantie EFSA wil volgen, maar ook de maatschappelijke druk, vertaald in een aangenomen motie, wil respecteren. Daarmee volgt hij dus juist niet de wetenschappelijke adviezen.

Adema laat in een Kamerbrief wel merken dat hij zich bewust is van het feit dat alternatieven niet per definitie beter zijn. De NAV is voorstander van onderaan de streep de meest duurzame productie. Als dat beter kan met glyfosaat, dan is dat zo. Afwenteling op broeikasgasemissie door mechanisch wieden of de inzet van andere herbiciden vinden wij ongewenst. Voor bestrijding van aardappelopslagplanten en voor het succes van niet-kerende grondbewerking is het belangrijk om glyfosaat achter de hand te hebben. Adema heeft aangekondigd dat hij het gebruik van glyfosaat op grasland en op vanggewassen wil verbieden. Dat gaat gevolgen hebben voor de teelt van groenbemesters.

Nieuwe wetgeving EU aangepast

Eind oktober heeft Europarlementariër Jan Huitema (VVD) bereikt dat er een aantal aanpassingen aan de wetgeving over het verminderen van de inzet van gewasbeschermingsmiddelen wordt doorgevoerd. De voorgenomen wetgeving gaat uit van 50% reductie in 2030. Nu wordt dat aangepast naar niet zozeer gebruik maar naar emissie. Bovendien wordt de doelstelling gekoppeld aan de voorwaarde, dat elke lidstaat wel voldoende groene alternatieven beschikbaar heeft. In 2029 wordt dat beoordeeld, en indien er onvoldoende alternatieven zijn toegelaten kan de lidstaat niet worden gehouden aan de reductie. Tegelijkertijd heeft het Ctgb een loket geopend om de toelating te versnellen. De NAV is tevreden met deze ontwikkelingen en hoopt dat er nu echt eens een versnelling komt van de beschikbaarheid van lager risico middelen!

Acties Meten=Weten

De vereniging Meten=Weten heeft wederom de provincies Drenthe, Friesland en Overijssel aangeschreven om handhavend op te treden tegen het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en het beregenen met grondwater in de lelieteelt. Nadat deze verzoeken zijn afgewezen is Meten=Weten juridische procedures gestart tegen willekeurige lelietelers met percelen in de buurt van Natura2000 gebieden. Meten=Weten claimt dat de telers geen natuurvergunning hebben terwijl die wel nodig is. Men beroept zich op een onderzoek dat allerlei middelen vindt in vegetatie in natuurgebieden in Drenthe. Opvallend is dat een aantal van de meest gevonden middelen geen toelating heeft in de landbouw, zoals Deet. Bovendien werd er eigenlijk geen relatie gevonden met de afstand tot de akkers. Mocht de rechter Meten=Weten in het gelijk stellen, dan zal de vereniging de uitspraken verder trekken richting de akkerbouw, zo is al aangekondigd.

De NAV vindt het onterecht dat willekeurige telers worden uitgekozen. Deze telers houden zich aan de wet- en regelgeving. Kennelijk is Meten=Weten het niet met de wetgeving eens, maar wij vinden dat men niet over de hoofden van individuele boeren zijn gelijk moet proberen te halen.

Actieplan Plantgezondheid

Ondertussen werken de leden van de BO Akkerbouw gestaag verder aan het Actieplan Plantgezondheid. De Milieu Indicator Gewasbescherming (MIG) wordt gevuld met informatie. De NAV heeft er bij het Ministerie al voor gepleit om deze MIG te verwerken in de ecoregeling. Als men minder dan een nader te bepalen aantal punten haalt, zou dat kunnen worden beloond in de ecoregeling. Op die manier worden het risico dat een akkerbouwer neemt door lager risico middelen of minder middelen te gebruiken en een eventueel opbrengstverlies beiden gecompenseerd.

De stuurgroep van het Actieplan dringt er bij de waterschappen op aan om sneller en gerichter met cijfers over de waterkwaliteit te komen, zodat makkelijker kan worden vastgesteld waar en hoe de problemen ontstaan. Dit voorkomt situaties zoals in Friesland, waar MOB nu van de provincie eist dat zij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen verbiedt, omdat deze in 100% van de bemonsterde wateren worden gevonden, terwijl dit cijfers zijn uit 2019 en middelen betreft die al korter (imidacloprid) of langer (DDT) verboden zijn.

Gezien de grote problemen met Phytophthora heeft de stuurgroep besloten om een Taskforce Phytophthora in te stellen. Deze taskforce bundelt alle informatie en moet gedurende het seizoen snel kunnen reageren met eenduidige adviezen.

Conclusies NAV

Zoals bekend is er veel maatschappelijke druk om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te verminderen of zelfs te verbieden. De bijstelling van de voorgenomen nieuwe EU-wetgeving geeft in zoverre lucht, dat er druk komt op het ontwikkelen en toelaten van alternatieven. Tenslotte blijft het belangrijk om misoogsten te kunnen voorkómen.

Wat de NAV verbaast, zijn de onderliggende aannames dat boeren voor hun plezier maar lukraak wat weg spuiten, én dat de in het milieu gevonden stoffen allemaal uit de landbouw komen. Wat dat betreft is een recent rapport interessant, waarin de normoverschrijdingen in water in het Westland worden gerelateerd aan o.a. bouwmaterialen die behandeld zijn, waar de stoffen bij regen uit- en afspoelen. Wat veel mensen zich ook niet realiseren, is dat in verre buitenlanden de sperzieboontjes en andere groenten worden gespoten met middelen die hier al lang verboden zijn, maar die hier wel gewoon in de schappen liggen. Daarom vindt de NAV dat er niet alleen moet worden gekeken naar de milieu-impact en het gebruik per hectare, maar ook naar de residuen per kg product. Als we hier het hele milieu schoon hebben maar we importeren dan meer voedsel met meer residu er op, zijn we ons doel voorbij geschoten.