Op 17 juni heeft minister Staghouwer een Kamerbrief over het Nationaal Strategisch Plan (NSP) voor het GLB wat 1 januari 2023 moet ingaan. Tot grote teleurstelling van de NAV heeft hij onze suggesties voor uitbreiding van de ecoregeling en pijler 2 met meer mogelijkheden voor akkerbouwers geheel ter zijde geschoven.

In oktober 2022 heeft de NAV de noodklok geluid voor de akkerbouw: het voorgenomen beleid in het 7e Actieprogramma Nitraat en het nieuwe GLB geven een sterke reductie van het akkerbouwareaal en het akkerbouwinkomen. De ecoregeling geeft nauwelijks opties voor akkerbouwers. Dat geeft niet alleen beperking van de mogelijkheden om het inkomen aan te vullen, maar frustreert ook de akkerbouwers die graag aan de doelen van de ecoregeling willen bijdragen maar daar dan wel voor willen worden betaald omdat het anders niet uit kan.

Onze ‘noodklok’ heeft geleid tot een gesprek met de Tweede Kamercommissie. In het debat over het NSP van 8 dec 2021 werd veel aandacht gevraagd voor de akkerbouw en zijn diverse moties aangenomen die vragen om uitbreiding van de mogelijkheden voor akkerbouwers in de ecoregeling. Het ministerie heeft geantwoord dat een en ander in de tweede praktijkproef zou worden meegenomen. We zien nu dat daar niets mee wordt gedaan.

Na publicatie van het concept-NSP zijn veel zienswijzen ingediend, voor het overgrote deel over de negatieve effecten op met name de akkerbouw. De tweede praktijkproef bevestigt onze zorgen.

Op 16 mei 2022 hebben wij een brief met concrete voorstellen ingediend bij de minister en de Kamercommissie. Voor de ecoregeling stellen wij voor uitbreiding met precisielandbouw, gebruik van vaste mest, NKG, gebruik laag-risico gewasbeschermingsmiddelen en vanggewassen. Voor pijler 2: vergoeding van de eiwittransitie en uitbreiding mogelijkheden voor akkerbouwers om deel te nemen aan het ANLb. We zien tot onze grote teleurstelling dat geen van deze voorstellen is overgenomen.

In de Maatschappelijke Begeleidingsgroep (MBG) krijgt de NAV van meerdere partijen gelijk in haar mening dat op deze wijze de eiwittransitie gaat mislukken. In diverse debatten is door met name Bisschop (SGP) gevraagd hoe de moties over de akkerbouw worden uitgevoerd. En nu is er dan de Kamerbrief en wat blijkt: alles wordt op de lange baan geschoven. Precisielandbouw, vaste mest, niet-kerende grondbewerking (NKG), laag-risico gewasbescherming, vanggewassen: alles wordt ofwel uitgesteld onder het mom van ‘niet te handhaven’ ofwel afgewezen vanwege ‘geen wetenschappelijk bewijs dat het bijdraagt aan de doelen’ ofwel helemaal niet genoemd. Terwijl onder begeleiding van ambtenaren van het Ministerie van LNV de PPS Slim Landgebruik adviseert om vanggewassen toe te voegen aan de ecoregeling vanwege de gunstige effecten op klimaat en de PPS Milieu-indicator Gewasbescherming de nieuwe milieumeetlat heeft opgeleverd, weigert hetzelfde ministerie categorisch om deze wetenschappelijke resultaten mee te nemen.

De NAV constateert, dat minister Staghouwer weliswaar met de mond belijdt dat er een omslag naar meer plantaardige consumptie moet komen (Kamerbrief 6 juni 2022) en dat er voor de sector perspectief is (Kamerbrief 10 juni 2022), zodra het op flankerend beleid aan komt laat hij het afweten.

Voor akkerbouwers is het met dit NSP ronduit niet haalbaar om mee te doen aan de ecoregeling, omdat de kosten hoger zijn dan de baten. Dit blijkt ook duidelijk uit de tweede praktijkproef. Het is niet of nauwelijks mogelijk om in de categorie ‘goud’ te komen. De akkerbouw had graag bijgedragen aan de doelen van de ecoregeling, maar de meeste akkerbouwers kunnen het zich simpelweg niet veroorloven om er geld op toe te leggen. De doelen van de ecoregeling komen dus direct in de knel door deze houding van het ministerie.

Als men werkelijk deelname van een gezonde akkerbouwsector en de doelen van de ecoregeling ter harte neemt, moeten alsnog reparaties van de plannen worden doorgevoerd. Waar een wil is, is een weg!