Eind september heeft de NAV vragen gesteld aan minister Schouten over het nieuwe GLB. Daarop hebben wij antwoord gekregen. Ook heeft de NAV naar aanleiding van onze ‘noodklok’ van vorige maand een brief geschreven aan de Tweede Kamercommissie voor LNV met het verzoek om een gesprek aan te gaan over de akkerbouw. We waren verheugd toen de commissie ons inderdaad uitnodigde voor een gesprek.

Brief van Ministerie van LNV

De antwoorden van het ministerie op onze brief met vragen over het nieuwe GLB, zoals ook verwoord in de oktober-editie van dit blad, waren eerlijk gezegd nogal teleurstellend. Wij hebben wel de indruk dat bij de maatschappelijke begeleidingsgroep van het Nationaal Strategisch Plan van het GLB onze brief effect heeft, maar het ministerie blijft vaag en komt ons ook niet tegemoet wat betreft bijvoorbeeld gekoppelde steun voor eiwitgewassen. Men blijft erbij dat deze in de ecoregeling kunnen meetellen, mits biologisch geteeld. Dit terwijl er geen voorwaarde van biologische bedrijfsvoering wordt opgelegd aan pijler 2-geld voor veenweideproblemen en voor stikstofbufferzones. Binnenkort vindt er een gesprek plaats tussen NAV en het ministerie.

Gesprek met Tweede Kamercommissie voor LNV

Het gesprek met de Kamercommissie heeft digitaal plaatsgevonden op 25 november. Uit de commissie namen de landbouwvertegenwoordigers van VVD, CDA, PvdA, SGP, CU en BBB deel aan het gesprek en van de zijde van de NAV voorzitter Teun de Jong, Sjoerd Heestermans en Aleid Dik. We begonnen met een korte presentatie (2021-11-25 presentatie NAV voor TKcie LNV) waarin wij vooral hebben benadrukt dat de stapeling van beleidsvoornemens uitermate slecht dreigt uit te pakken voor de inkomens van akkerbouwers en dat daarmee de hele akkerbouw ook in gevaar komt. Het gaat ons hierbij om de verschuiving van pijler 1 geld van het GLB naar vooral specifieke groepen in pijler 2, naar het inkomenseffect van het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (7e AP) en naar de scenariostudie over klimaat. Wij hebben benadrukt dat de NAV voorstander is van markt- en prijsbeleid, maar dat wij ons, door het ontbreken daarvan, genoodzaakt zien de toeslagen te verdedigen en proberen te behouden voor de akkerbouw.

Na de presentatie was er voor alle Kamerleden gelegenheid om twee vragen te stellen. De Tweede Kamer heeft recent moties aangenomen om stapsgewijs naar 30% overheveling van pijler 1 naar pijler 2 te gaan in het nieuwe GLB. Wij hebben er voor gepleit dat ook akkerbouwers beloond kunnen worden voor klimaat- en milieudoelen in pijler 2, zoals bijvoorbeeld door gekoppelde steun voor eiwitgewassen. Nu wil de minister eiwitgewassen alleen in de ecoregeling in pijler 1 opnemen en dan alleen als er biologisch geteeld wordt. Het naar pijler 2 overgehevelde geld lijkt tot nu toe vooral naar compensatie voor peilverhoging in veenweidegebieden en stikstofbufferzones rondom Natura2000 gebieden te gaan. Het was onze indruk dat men zich tot nu toe niet goed had gerealiseerd dat dit ook een onbewuste overheveling van álle grondgebonden boeren naar specifieke groepen betekent. We hopen dan ook dat dit zo wordt gerepareerd dat ook de akkerbouw mee kan delen in pijler 2-gelden.

Verder waren er vragen over markt- en prijsbeleid. Wij hebben natuurlijk nogmaals gewezen op ons standpunt dat landbouw buiten vrijhandelsverdragen dient te worden gehouden en dat ook door de Taskforce Verdienvermogen Kringlooplandbouw en in Farm2Fork wordt erkend dat de duurzaamheid wordt belemmerd door deze verdragen. Concreet hebben wij ervoor gepleit om dezelfde eisen te stellen aan de productie van importproducten als aan Europese producten en ook binnen de EU een gelijk speelveld te regelen.

Ook waren er vragen over gewasbescherming. We hebben de Kamerleden gevraagd er op aan te dringen bij het ministerie om het Uitvoeringsprogramma van LNV samen te voegen met het Actieplan van de BO Akkerbouw. We hebben uitgelegd dat het essentieel is om de sector tijd te gunnen voor de verduurzaming en in de tussentijd een voldoende groot middelenpakket te behouden.

Wat betreft het mestbeleid hebben wij ervoor gepleit dat in het 7e AP de maatwerkaanpak van de sector echt wordt opgenomen, dat er een neutrale overgang naar de nieuwe fosfaatindicator komt en onze visie op het nieuwe mestbeleid gegeven.

Tenslotte hebben wij gesteld dat we geen voorstander zijn van het aanwijzen van bepaalde zones specifiek voor akkerbouw, maar dat wij geloven dat zolang de akkerbouwers niet onevenredig hard worden geraakt in hun inkomen door stapeling van beleidsvoornemens, er een goede toekomst is voor de akkerbouw in Nederland. Daarbij hebben wij ervoor gepleit om meer uit te gaan van de positieve intenties van boeren en ons te helpen belemmeringen op te heffen in plaats van steeds meer regels en beperkingen op te leggen.

Al met al was het een kort maar effectief gesprek wat ook nog meer interactie opleverde achteraf. Wij zijn als NAV blij dat de Kamercommissie de tijd en aandacht voor ons had. Helaas kon door een technische storing niet iedereen meekijken en hadden ook sommige Kamerleden problemen met de verbinding, maar voor ons was het een goede gelegenheid onze punten voor het voetlicht te brengen.