De Europese Commissie heeft in januari 2016 de Taskforce Agricultural Markets (TFAM) ingesteld om voorstellen te doen ter versterking van de positie van boeren en tuinders in de agro- en foodketens. De voorstellen zijn onlangs door commissievoorzitter en oud-minister van landbouw Cees Veerman gepresenteerd.

Tot verrassing van de NAV komt de commissie Veerman met een hele serie voorstellen, waar de NAV al jarenlang voor pleit. Kennelijk zijn dit blad en onze input naar de commissie goed gelezen! Hieronder de voorstellen per onderwerp.

Bevorderen samenwerking tussen boeren: boeren(organisaties) moeten volgens de commissie Veerman onderling afspraken kunnen maken over de hoeveelheid product. De mededingingswetgeving moet hiervoor de ruimte bieden en veel meer duidelijkheid geven over wat wel en niet mag. De NAV is altijd al van mening geweest dat aanbodbeheersing de belangrijkste maatregel is om tot kostendekkende prijzen voor boeren te komen. Om  werkelijk invloed op de markt te kunnen hebben moeten producentenorganisaties voor marktaandelen van minimaal 50% afspraken kunnen maken over prijs, kwaliteit en hoeveelheid product. Dit kan werken voor bijvoorbeeld fritesaardappelen, uien en peen, maar niet voor wereldmarktproducten als graan, suiker en plantaardig eiwit. Het is immers volstrekt onmogelijk om onderling afspraken te maken met wereldwijd miljoenen aanbieders. Dan is er een overheid nodig die zo nodig het aanbod beheerst. Dat laatste wordt door de commissie Veerman niet genoemd en is wel onmisbaar in het geheel!

Markttransparantie: de commissie constateert een onbalans wat betreft kennis van de markt. Boeren moeten net zoveel inzicht in en kennis van de markt hebben als hun afnemers. Dit is ook volgens de NAV belangrijk. Markttransparantie verandert niets aan het niveau van de markt, maar kan wel de boer helpen zoveel mogelijk uit die markt te halen.

Oneerlijke handel: de commissie constateert dat zelfregulering niet helpt om oneerlijke handelspraktijken te bestrijden en vindt dat een onafhankelijke scheidsrechter nodig is. De NAV heeft hier in de vorm van een Autoriteit Producent en Markt al vaak voorstellen voor gedaan.

Termijnmarkten: de commissie vindt dat boeren meer gebruik zouden kunnen maken van termijnmarkten om prijsrisico’s af te dekken. Daarvoor is meer bewustwording  en opleiding van boeren nodig. De NAV is het hier mee eens. Ook een vorm van kredietfacilitering zou het voor boeren makkelijker maken om ook werkelijk op de termijnmarkt te opereren als men zelf niet over voldoende liquiditeit beschikt. Vooralsnog zijn banken erg huiverig om hier aan mee te werken.

Financiering: de commissie Veerman constateert dat tegenwoordig de financiering van landbouwbedrijven een probleem kan zijn en suggereert dat de Europese Investeringsbank hierin een rol kan spelen.

Reactie staatssecretaris Van Dam

De staatssecretaris heeft in een reactie laten weten, dat er volgens hem interessante opties in de voorstellen van de commissie Veerman zitten en dat hij hiermee aan de slag wil. De NAV wil de staatssecretaris hierin wel meegeven dat het een samenhangend pakket van maatregelen betreft en dat dit in zijn geheel uitgevoerd moet worden, met daarbij nog de aanvullende maatregel dat de overheid meehelpt aan de aanbodbeheersing voor wereldmarktproducten. Omdat de NAV al vanaf haar oprichting bezig is met voorstellen voor kostendekkende prijzen en met het versterken van de positie van de boer wil de NAV de staatssecretaris graag helpen deze voorstellen tot beleid te maken.