Net als bij suikerbieten en consumptieaardappelen heeft Nederland toestemming gekregen van de EU om een stikstofdifferentiatie aan te brengen op basis van gewasopbrengsten op klei voor graan. Voor wintertarwe, zomertarwe, wintergerst en zomergerst komen drempelwaarden. Daarboven wordt een hogere stikstofnorm toegestaan. De teler moet aantonen dat hij over een driejarige referentie beschikt als voorwaarde om gebruik te kunnen maken van hogere stikstofnormen.

Voor suikerbieten en consumptieaardappelen is er meestal wel een betrouwbare en stabiele opbrengstreferentie uit het verleden bekend op basis waarvan de teler gebruik kan maken van hogere stikstofnormen als de opbrengsten boven een bepaald niveau uitkomen. Voor graan ligt dat iets moeilijker. In de eerste plaats liggen de opbrengsten zowel binnen de bedrijven als tussen de bedrijven verder uiteen. Voor bedrijven die geen last hebben van ganzenschade is wintertarwe vaak de meest aantrekkelijke graansoort in het bouwplan. De zaaimogelijkheden en omstandigheden zijn echter lang niet altijd optimaal, waardoor de opbrengstvariaties groot kunnen zijn. Als de inzaai van wintertarwe mislukt, zijn zomergerst en zomertarwe het alternatief. Voor graan een betrouwbare driejarige stikstofreferentie opbouwen is vaak veel lastiger dan bij suikerbieten en consumptieaardappelen. Bovendien moet je dus eerst de opbrengst halen alvorens je de benodigde stikstof mag gebruiken.

Baktarwe
Daarnaast is er het probleem van het onderscheid tussen voergraan enerzijds en baktarwe en brouwgerst anderzijds. Voor het telen van baktarwe is meestal een extra gift van 30 a 40 kg N nodig in de aarfase om een eiwitgehalte te krijgen dat voldoet aan de baknorm. Dit vertaalt zich meestal niet in een extra ha-opbrengst maar wel in kwaliteit. Bij brouwgerst speelt dit ook. Naast het eiwitgehalte spelen er nog andere factoren die de brouw- of bakwaardigheid bepalen. Denk aan DON-gehalte, valgetal, etc. Om een driejarige referentie voor bak- of brouwwaardigheid op te bouwen in combinatie met hoge opbrengsten is nog lastiger. De NAV bepleit bij het Ministerie van Economische Zaken voor standaard hogere stikstofnormen voor baktarwe en brouwgerst. Een driejarige referentie is voor deze rassen te moeilijk, terwijl voldoende eiwit essentieel is voor de kwaliteit en dat vergt meestal meer stikstof.

Voergraan
Bij de voergranen kunnen drempelwaarden voor extra ruimte voor stikstof goed werken. Voorwaarde is wel dat zowel voor winter- en zomertarwe, als winter- en zomergerst een driejarige referentie van één van de gewassen voldoende is om voor alle gewassen in aanmerking te komen voor hogere stikstofnormen. Een probleem hierbij is wel dat bedrijven die zelf hun graan voederen problemen hebben om hun hoeveelheid te kunnen aantonen. De NAV stelt voor dat als je kunt aantonen dat je met een driejarige referentie van wintertarwe op een hoog niveau zit, het dan ook aannemelijk is dat ook voor incidentele teelten als zomergerst, zomertarwe en wintergerst ook hoge ha-opbrengsten worden behaald. Op deze praktische manier kan iedereen van hogere stikstofnormen gebruik maken als de teler aan kan tonen dat zijn grond een gemiddeld hogere opbrengstcapaciteit heeft. De NAV heeft bij EZ aangedrongen op een spoedige en voor telers praktische en rechtvaardige uitkomst. De tijd dringt voor 2014: de gewassen zijn dit jaar vroeg.

NAV, 3 mei 2014