Er moet nog veel gebeuren om teelt en gebruik van plantaardig eiwit van EU-akkers tot een succes te maken. De overheid moet het ‘vliegwiel’ op gang brengen. Dit was de belangrijkste conclusie van de workshop ‘Van soja-import naar eiwitteelt in Europa’ tijdens de drukbezochte conferentie ‘Voedsel Anders’ op 21 en 22 februari in Wageningen.

Tijdens de workshop gaf NAV-bestuurslid Hans van Kessel het waarom aan van meer eiwit van Europese akkers en wat nodig is om de teelt en gebruik van plantaardig eiwit van EU-akkers tot een succes te maken. Eiwit van EU-akkers sluit aan bij de maatschappelijke wens van meer grondstoffen van Europese bodem, bij GMO-vrije in plaats van genetisch gemodificeerde soja, bij het voorkomen van natuur- en milieubezwaren van de sojateelt in Zuid-Amerika en bij minder gesleep met grondstoffen over de wereld. Daarnaast zijn er geopolitieke argumenten voor het uitbreiden van de eiwitteelt in de EU: de sterke afhankelijkheid van import mede in het licht van de toenemende vraag uit India en China, waardoor invoer door Nederland en de EU niet meer vanzelfsprekend is. Schaarste aan grondstoffen kan het gevolg zijn. Het eind 2013 verschenen rapport ‘Geopolitiek rond grondstoffen voor landbouw en voedsel’ van het Platform Landbouw, Innovatie & Samenleving bevestigt de schaarste aan plantaardig eiwit en de gevaren verbonden aan de grote afhankelijkheid. Aangedrongen wordt op een ander landbouwbeleid dat de afhankelijkheid van de invoer van grondstoffen vermindert.

Stimulansen
Voor de akkerbouwer moet de teelt van eiwitgewassen interessant zijn. Tegelijkertijd moet voor veehouders het gebruik van veevoer van Nederlandse/Europese akkers ook aantrekkelijk zijn. Hans van Kessel gaf in Wageningen aan hoe de overheid het vliegwiel op gang kan brengen:
• Rassenveredeling faciliteren: resultaat betere rassen en een lagere kostprijs;
• Teeltoptimalisatie faciliteren: resultaat hogere opbrengst, lagere kosten, onkruidbeheersing, ziekten en plagen voorkomen en bestrijden. Ook: studiegroepen en praktijknetwerken, kennis en ervaringen delen;
• EU-invoerheffing op ingevoerd plantaardig eiwit (o.a. soja-import);
• In nieuw GLB teelt eiwitgewassen laten vallen onder EFA (vergroeningspremie);
• In nieuw GLB gekoppelde financiële steun voor teelt eiwitgewassen (enkele landen doen dat al);
• Keurmerk en hogere prijs voor producten van dieren gevoerd met voer van EU-bodem.

Praktijkproject
Er is nog veel nodig om teelt van eiwitgewassen weer op gang te brengen. Een stilstand van 25 jaar na het beruchte Blair House-akkoord tussen de EU en de VS is zo maar niet weggewerkt. Er liggen zeker kansen nu ook Milieudefensie zich met financiële steun van de Postcodeloterij in gaat zetten voor de teelt van in de regio geteeld veevoer. Directeur Hans Berkhuizen van Milieudefensie: ‘Er wordt te weinig werk gemaakt van veevoer van eigen bodem omdat iedereen op elkaar zit te wachten. De akkerbouwer wil zeker weten dat er markt voor is, de veehouder gaat het voer pas gebruiken als er aanbod is en de supermarkt deze producten weer afneemt. De klant moet bereid zijn om deze duurzame producten te kopen.’ Milieudefensie wil de impasse doorbreken door in tien pilots veehouders lokaal verbouwd voer te laten gebruiken. De NAV ondersteunt het initiatief van Milieudefensie.

NAV, 1 maart 2014