Hoe krijgen we een eerlijkere margeverdeling in de keten? Dat was het thema van het verkiezingsdebat op donderdag 30 augustus van de gezamenlijke agrarische vakbonden (NVV, NMV, NVP en NAV). De vakbonden konden een kleine 200 mensen verwelkomen. Vrijwel alle Kamerleden vonden dat de NMa de huidige regels te strikt uitlegt.

Om die positie te versterken zouden de producenten op de een of andere manier onderling afspraken moeten kunnen maken over het productievolume en/of over de prijs. En dat wordt door de NMa en de mededingingsregels onmogelijk gemaakt. ‘In het huidige verdienmodel en het bijbehorende krachtenveld waarin de bedrijven steeds groter worden, blijft het steeds toenemende risico op het boerenerf liggen’, stelde NVV-voorzitter Wyno Zwanenberg tijdens het debat. Gespreksleider Jan Middendorp zorgde op scherpe en humoristische wijze voor een heel levendig debat met landbouwwoordvoerders van de SP, VVD, CDA, D66, SGP en Groen Links.

Macht in de keten
Vrijwel alle (kandidaat) Kamerleden vonden dat de NMa de regels erg strikt uitlegt en dat de huidige regels veel meer ruimte bieden. Daar heeft de kamer ook al een motie over aangenomen die echter door staatssecretaris Bleker ongelooflijk traag wordt uitgevoerd. Verder vonden ook de meeste politici dat vervolgens ook de Europese mededingingsregels verruimd moeten worden.

Jaco Geurts, CDA, wil de margeverdeling in de keten prominent bovenaan zetten en streeft naar een kostprijsregulering in de keten met een monitoringssysteem zoals dat ook in Groot-Brittannië en Duitsland plaatsvindt. Helma Lodders, VVD, benadrukte het afschaffen van regels en meer vrijheid van de markt. ‘De invloed van de NMa is teveel gericht op het beschermen van de consument. Agrarische producenten worden beperkt wanneer ze volume- of prijsafspraken willen maken.’

Marc Jansen (Centraal Bureau Levensmiddelen) relativeerde de macht van de supermarkten in de keten en verwees naar de sterke positie van concerns als Friesland Campina, Vion en The Greenery. Het is hem een gruwel dat producenten ingrijpen in marktwerking. ‘Dat zijn ondernemers. Supermarkten hebben net zoveel last van de NMa als de agrarische producenten’, aldus Jansen.

Weinig opvolgers
Aan het einde van de avond kwam de opvolgingssituatie in de landbouw nog nadrukkelijk aan de orde. Op dit moment is het aantal opvolgers extreem laag, vanwege het gebrek aan perspectief in veel sectoren. Dit vonden de aanwezige politici ook erg zorgelijk en men vond, dat de regelingen voor jonge agrariërs verbeterd en verruimd zouden moeten worden.

NAV, 31 augustus 2012