Het LEI-rapport Prijsvorming Glastuinbouw is het zoveelste bewijs dat er een grote kloof gaapt tussen enerzijds de telersprijs en anderzijds de consumentenprijs.

Dat zegt de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) in reactie op het onderzoeksrapport. Voorzitter Hanny van Beek-van Geel pleit voor het vormen van krachtige telersbewegingen en wil daarmee een gelijkwaardige positie van telers verwerven met als doel faire prijzen voor boeren en tuinders. 

Het onderzoek van het Landbouw Economisch Instituut (LEI) toont aan dat de marges in de voedingssector niet op het boeren- en tuinderserf worden gemaakt, maar in andere schakels in de keten. De NAV ziet in het rapport de bevestiging dat er iets fundamenteel mis is in de kracht- en machtsverhoudingen in de agri- en foodsector. Volgens NAV-voorzitter is de tijd rijp voor het vormen van een sterke telersbeweging naast andere schakels in de keten waaronder handel, verwerkende industrie en supermarkten. Ze bevestigt dat haar organisatie daar recent voor aardappelen een begin mee heeft gemaakt in zowel Nederland als in Noordwest Europa. 

Het is duidelijk dat vrijwel alle sectoren in de landbouw te maken hebben met opbrengstprijzen die de kosten niet dekken en ongelijke verdeling van de marges in de keten. ‘Het recht van de sterkste telt, en dat zijn andere partijen dan boeren en tuinders. De verhoudingen zijn steeds schever gegroeid. Hoogste tijd dat er verandering in komt. Die verandering moet komen vanaf de basis, van meer samenwerking tussen telers. Op de eerste plaats door goede informatie te verzamelen over de vraag en vervolgens het aanbod beter af te stemmen op de vraag. Samenwerking met andere partijen in de voedselketen kunnen uiterst waardevol zijn als eerst de primaire producenten een gelijkwaardige positie in de keten hebben verworven’, aldus Hanny van Beek-van Geel 

Echter de Europese en Nederlandse kartelwetgeving is zo stringent dat het voor kleine ondernemers moeilijk is een gelijkwaardige positie in de voedselketen te verwerven in relatie tot handel, verwerkende industrie en supermarkten. Van Beek-van Geel roept de minister van Economische Zaken en de Tweede Kamer op haast te maken met een soepeler kartelregelgeving zodat telers beter in staat zijn hun krachten te bundelen en een gelijkwaardige positie in de keten te verwerven. ‘Medio 2008 stelde de Tweede Kamer al vast dat de bagatelregeling voor kleine ondernemers, waaronder boeren en tuinders, niet altijd de oplossing biedt voor het organiseren van voldoende tegenmacht,’ weet Van Beek-van Geel. Met de Tweede Kamer is ze van mening dat de onevenwichtigheden in de kartelwetgeving niet in het belang zijn van de consument en het functioneren van kleine en middelgrote ondernemingen bedreigen. ‘In deze moeilijke economische periode zouden parlement en kabinet meer haast moeten maken met een aanpassing van de kartelregels zodat kleine ondernemingen hun krachten beter kunnen bundelen.’

NAV, 14 januari 2009