Na Seattle en Cancún mocht de WTO-top in Hong Kong niet weer mislukken. Dus kwam er wel een slotverklaring. Maar veel is vooruitgeschoven. De pers meldde vooral het einde van de exportsubsidies. Maar de EU en de VS mogen wel doorgaan met het geven van inkomenssteun. Dat betekent dat het dumpen, het onder de eigen kostprijs verkopen, nagenoeg onverminderd door kan gaan.

Ontwikkelingslanden zullen zich in de komende onderhandelingen waarschijnlijk scherp opstellen. Het gaat dan vooral om het recht zich tegen goedkope import te beschermen. En dat is ook in het belang van de Europese landbouw.

Bel
De Nederlandse vleessector heeft in Brussel en Den Haag aan de bel getrokken over de opstelling van de EU in de WTO-onderhandelingen. Ze vreest dat de voorgestelde verlaging van importheffingen zal leiden tot massale invoer van vlees van buiten de EU. Die vrees is in de ogen van de NAV terecht, maar de reactie is wel aan de late kant. De positie van de Europese landbouw is vergelijkbaar met die in ontwikkelingslanden: de productie voor de eigen markt dreigt verdrongen te worden of is al verdrongen door goedkope import.

Bescherming opgeblazen
Al vanaf begin jaren tachtig is in de akkerbouw te zien, wat een gebrek aan bescherming tegen goedkope importen aan kan richten. De akkerbouw kende tot begin jaren tachtig een stabiel graanbeleid. Dat beleid is opgeblazen door de groeiende import van graanvervangers, vooral maisglutenvoermeel uit de VS. Onder druk van de VS mocht de EU geen importheffing op die graanvervangers leggen. Zo verdrong maisglutenvoermeel Europees graan uit het veevoerrantsoen en groeide tegelijk het Europese graanoverschot. Dat groeiende graanoverschot was financieel en politiek steeds moeilijker houdbaar. De beleidsaanpassingen vanaf midden jaren tachtig hebben geleid tot een continu dalend graansaldo en daarmee tot een constante druk op de markt voor vrije producten. Overigens hebben die beleidsaanpassingen niet geleid tot een vermindering van de Europese graanproductie en ook de invoer van graanvervangers is niet afgenomen. Rara, waar is dat graanoverschot gebleven?

Graan in kip
De graanprijs is inmiddels meer dan gehalveerd en daarmee ook de prijs van veevoer. De kostprijs van kippenvlees wordt voor ongeveer 70% bepaald door de voerprijs. Het graanoverschot is als het ware verdwenen in kippenvlees. De voor de Europese markt minder interessante kippendelen worden diepgevroren en onder andere in West-Afrika gedumpt. De sterk gestegen goedkope import van kip in West-Afrika heeft natuurlijk een ontwrichtende werking op de markt van lokale producenten. Daarmee zijn we bij de kern van het bezwaar tegen de zogenaamde hervormingen van de VS en de EU. Ondanks het verminderen van exportsubsidies en de aanpassing van de directe inkomenssteun (ontkoppeling), vermindert het dumpen niet. Het gaat o.a. om Amerikaans katoen en Europees graan in de vorm van kip. En de EU breidt zelfs haar melkquotum uit!

Recht op bescherming
De ontwikkelingslanden weten zich de komende tijd gesteund door allerlei organisaties die bestrijding van armoede en eerlijker handel in hun programma hebben. De NAV voelt zich daarbij vertegenwoordigd door Via Campesina, het internationale netwerk van boerenorganisaties die opkomen voor het recht op voedselsoevereiniteit, strijden tegen dumping en voor het recht om de eigen landbouw te beschermen. Zo strijden de Minst Ontwikkelde Landen, organisaties die de armoede in de wereld willen terugdringen via eerlijke handel en kritische boerenorganisaties waaronder de NAV, voor voedselsoevereiniteit en tegen de liberalisering van de landbouwmarkten.

NAV, 23 december 2005