Ongeveer tegelijk met het PBL rapport wat voedselproductie bijzaak vindt naast de natuur, klimaat- en milieudoelen (zie elders op deze site), heeft het kabinet de Ontwerp-Nota Ruimte uitgebracht. Daarin worden vier thema’s benoemd: a. Wonen, werken en bereikbaarheid; b. Economie en energie; c. Landbouw en natuur en d. Water en bodem. Hierin wordt gesteld dat de Nederlandse landbouw onmisbaar is voor voedselzekerheid, leefbaarheid van het landelijk gebied en instandhouding van de cultuurlandschappen. Voor natuur wordt minimaal de inzet geleverd die nodig is voor de Natuurherstelverordening, met herstel van bestaande gebieden en inzetten op combineren van natuurontwikkeling met andere opgaven en functies. Bij water en bodem is vooral aandacht voor voldoende zoetwater in de diverse regio’s. Dat betekent o.a. ook regionaal meer water vasthouden en selectief plaats bieden aan bedrijven die veel water vragen.

Voor landbouw wordt gesteld dat toekomstbestendige voedselvoorziening de natuur en het landschap nodig heeft, bijvoorbeeld door meer de verbinding te zoeken met de eigenschappen van het water- en bodemsysteem. Vanwege het grote belang van voedselproductie komt er een afwegingskader voor het onttrekken van landbouwgrond, waarbij lagere overheden eerst moeten zoeken naar mogelijkheden om functies te combineren of andere grond te zoeken. De opdracht voor landbouw verschilt regionaal.

In combinatie met grootschalige wateropgaven zal nieuwe natuur vooral ontstaan rond rivieren en waterkeringen en grondwaterwingebieden.

Reactie NAV

De NAV vindt het goed dat het belang van voedselproductie duidelijk meespeelt in de afwegingen in de Ontwerp-Nota Ruimte. Een afwegingskader is prima, alleen hadden wij daar graag een wat minder vrijblijvend iets van gemaakt met juridische borging.

Verder is het terecht dat de beschikbaarheid van zoet water veel aandacht krijgt. Wat de opgaven voor de landbouw betreft in relatie tot zoetwater gaat het over meer water vasthouden, verhogen van het OS-gehalte in de bodem en een peilverhoging met 10-15 cm op de hoge zandgronden. Verder wordt aan agrarisch ondernemers gevraagd om zich voor te bereiden op minder beschikbaar zoetwater. Op diverse plaatsen loopt daar al veel onderzoek naar.

De Ontwerp-Nota Ruimte gaat uit van agrarische grond met meer of minder maatschappelijke uitdagingen. Meer maatschappelijke uitdagingen zijn er bijvoorbeeld rond Natura2000 gebieden, in grondwaterwingebieden en in beekdalen. Er wordt niet gesproken over concrete zones rondom natuurgebieden, maar zo voelt het wel. Voor de akkerbouw is belangrijk dat er in deze Nota consequent wordt gesproken over Natura2000-gebieden op land, waarmee de grote wateren niet automatisch ook worden meegenomen.

Natuuropgaven worden wel gehaald, niet door de aanleg van grote nieuwe gebieden, maar door meer agrarisch natuurbeheer en groenblauwe dooradering.

Al met al vindt de NAV de Ontwerp-Nota Ruimte wel realistisch en zijn we tevreden over de aandacht voor voedselproductie en het belang van behoud van landbouwgrond, alleen had het een en ander wel wat meer concreet gemogen wat ons betreft.