In 2023 heeft de Europese Commissie een concept Richtlijn uitgebracht die de toelating van nieuwe genetische technieken (NGT’s) moet regelen. Men onderscheidt categorie I planten die nauwelijks veranderd zijn en categorie II planten waar meer aan is gesleuteld, kort samengevat. Voor uitgebreide uitleg zie www.nav.nl/2023/12/nieuwe-wetgeving-over-nieuwe-veredelingstechnieken/. De NAV is wel voorstander van de toelating van gewassen die met bijvoorbeeld CRISPR-Cas zijn verkregen, maar we maken ons zorgen over octrooien op deze rassen. De NAV is fervent voorstander van op zijn minst het kwekersrecht en het liefst zien we helemaal geen octrooien op planten. We waren dan ook verheugd dat mede dankzij Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP) de Europese landbouwcommissie en vervolgens het Europarlement amendementen aannamen tegen octrooien op planten. Een tijd lang gebeurde er daarna niks, omdat er geen gekwalificeerde meerderheid was bij de Europese Raad om de Richtlijn op te pakken. Onder leiding van EU-voorzitter Polen en onder druk van Eurocommissaris Hansen is die meerderheid er nu wel. Dat betekent dat nu de trilogen kunnen starten, de onderhandelingen tussen de Europese Raad, de Europese Commissie en het Europarlement.

Op 11 april heeft minister Wiersma de officiële positie van de Europese Raad toegelicht in een Kamerbrief. Tot onze teleurstelling wil de Raad de kwestie van octrooien niet in deze Richtlijn regelen, maar in de octrooiwetgeving. Dat betekent dat nieuwe rassen wel octrooieerbaar zijn als ze worden toegelaten. Er wordt gestreefd naar maximale transparantie, maar dit standpunt is wel een enorme stap terug wat ons betreft. Het is nu aan het Europarlement om bij de onderhandelingen haar poot stijf te houden en de octrooien buiten de deur.