De NAV ziet in de informatie die nu openbaar is over de TTIP-onderhandelingen bevestiging van haar standpunt: de VS is er op gericht de export van landbouwproducten en voedsel naar de EU te vergroten. Dat betekent direct een bedreiging voor de Nederlandse boeren, die met hogere eisen wat betreft milieu en dierenwelzijn te maken hebben.
Uit de gelekte TTIP-documenten blijkt onder andere, dat de VS de verlaging van tarieven voor Europese auto-onderdelen alleen mogelijk wil maken als er vooruitgang wordt geboekt bij het wegnemen van barrières voor Amerikaanse landbouwproducten. Dit doet sterk denken aan het Blairhouse Akkoord uit 1989, waarbij onze banken toegang kregen tot Wall Street (met alle gevolgen van dien) in ruil voor gemakkelijkere import van goedkope soja uit Amerika. Het gevolg daarvan is dat de teelt van eiwitgewassen hier verdween. Pogingen om de teelt van plantaardig eiwit weer te versterken worden sterk gehinderd door het verschil in prijs. En zo is Europa sterk afhankelijk geworden van de import van eiwitten.

Het belang wat de Amerika hecht aan vergroten van de export van haar landbouwproducten naar de EU blijkt ook uit een brief van een Amerikaanse Senaatscommissie, waarin er bij de onderhandelaren op aangedrongen wordt, om er vooral voor te zorgen dat de export van landbouwproducten naar Europa veel gemakkelijker, goedkoper en grootschaliger wordt met TTIP (https://www.scribd.com/doc/310765202/US-Senate-TTIP-Letter-to-Froman-from-22-April-2016).Ook wordt in die brief duidelijk gesteld, dat producten die ‘wetenschappelijk’ veilig zijn bevonden, zoals hormoonvlees en producten met bepaalde gewasbeschermingsmiddelen, niet op andere gronden mogen worden tegen gehouden. Inmiddels heeft Minister Ploumen in een reactie aangegeven dat Europa haar eigen hoge eisen mag blijven stellen en dat de voedselveiligheid dus niet in gevaar is. Dat is maar beperkt waar: in de documenten staat inderdaad dat zowel de VS als Europa hogere eisen mogen stellen aan de eigen productie, maar tegelijkertijd staat daar bij, dat dit de handel niet mag belemmeren. De NAV leest dit zo: onze boeren moeten wel voldoen aan hogere eisen, opgelegd door de EU of Nederlandse overheid, maar we kunnen dit niet eisen van de producten die uit de VS worden geïmporteerd. De hogere eisen voor de Nederlandse boeren leiden tot hogere kostprijzen waardoor zij de concurrentie van de goedkope Amerikaanse producten dreigen te verliezen. Daarmee wordt Europa sterk afhankelijk van Amerikaans voedsel, wat een bedreiging vormt voor onze voedselsoevereiniteit en voedselzekerheid.

Wat valt er dan te winnen met TTIP? Getracht wordt betere informatie-uitwisseling tussen netwerken van telers op te zetten, maar daar blijft het bij. Uit de documenten blijkt duidelijk, dat fytosanitaire maatregelen van kracht blijven en het importerende land bepaalt of de maatregelen van het exporterende land voldoende zijn, dus een vrije toegang van bijvoorbeeld Nederlandse pootaardappelen is niet waarschijnlijk. Het is volgens de NAV een illusie om te denken dat de consumenten massaal voor het ‘betere’ Europese voedsel zullen kiezen, ook in de VS, zoals LTO Akkerbouw denkt. De ervaring leert, dat het merendeel van de consumenten gaat voor het goedkoopste product. Bovendien, als de bodem uit de prijzen wegvalt voor de bulk, gaat de prijs van de ‘speciale’ producten mee naar beneden.

Al met al is de NAV dus nog steeds van mening dat landbouw en voedsel buiten vrijhandelsverdragen moeten worden gehouden. Voedselveiligheid, voedselzekerheid en voedselsoevereiniteit zijn te belangrijk voor uitruil tegen voordelen in andere sectoren zoals nu de auto-industrie. De NAV heeft eind april met andere agrarische bonden en milieuorganisaties een manifest aangeboden aan de Tweede Kamer om landbouw buiten de onderhandelingen te houden. Hieruit volgde een motie van die strekking van Dijkgraaf (SGP), die het niet heeft gehaald in de Tweede Kamer omdat VVD en PvdA tegen stemden. Zij volgden de minister, die zich verschuilt achter de mening van een deel van LTO en daarmee het grootste deel van de belangenorganisaties in de landbouw negeert. Nu duidelijk blijkt dat landbouw dreigt te worden uitgeruild tegen de auto-industrie, zal de NAV er nog meer op aandringen voedsel buiten de onderhandelingen te plaatsen.